Trường Ca Phật Sử

1.  Khai Dòng Thánh Sử

                                Kính lạy Phật toàn tri diệu giác

Đấng Đại Hùng giải thoát tử sanh

Đại bi đại trí trọn lành

Trời người qui ngưỡng tứ sanh nương nhờ

Kính lạy Đạo chân thường tỉnh thức

Pháp thậm thâm thánh đức hiển minh

Lương phương cứu khổ hữu tình

Ba tòa tạng báu uy linh nhiệm huyền

Kính lạy Tăng phước điền cao cả

Thừa Như Lai hoằng đạo thâm sâu

Đức thanh tịnh hạnh vô cầu

Rạng ngời tam học nêu cao gương lành

Giữa cuộc thế xoay vần khổ lụy

Thiên hùng ca vạn kỷ còn lưu

Ngàn năm một đóa vô ưu

Trọn đời thánh thiết, thiên thu rạng ngời

1.    Phúc Mệnh

  Ưu đàm hoa thiện sanh một thuở

Vạn năm sau còn tỏa linh hương

Công đức kết tụ chân thường

Trải vô lượng kiếp tìm đường cứu sinh

Ba-la-mật nở tình Bồ-Tát

Quyết đạt thành Diệu Giác Biến Tri

Gương lành thù thắng nan nghì

Hùng tâm đại nguyện cứu nguy cõi đời

 Kiếp áp chót:cung trời Đâu Suất

Rõi nhãn thông nhìn khắp thế gian

Thấy trung Ấn Độ lạc bang

Ca Tỳ La Vệ duyên bay phúc vàng

Hoa mạn-đà tung mây khoe sắc

Chim tầng già dìu dặt ca thanh

Ngài từ thiên giới giáng sanh

Vào lòng Phật - mẫu viên thành nguyện xưa

Đức Ma Da vốn vừa hiếm muộn

Lại ngày đêm mong muốn quý nhi

Miếu cao đền tháp sá gì

Dốc lòng cầu nguyện lắm khi mỏi mòn

Chợt một hôm cung son hiển mộng

Khắp hoàng môn hương lộng ngạt ngào

Mây lành tỏa sắc muôn màu

Đại linh bạch tượng nhập vào thánh thai

Chín tầng cao rèm che trướng phủ

Quan khâm thiên tiên liệu tương lai

Hoàng triều rồi sẽ nối ngôi

Anh khôi tú lệ dám đương con trời

Biết điềm lành Phạn Vương hoan hỉ

Đức Ma Da trăm vị kiêng khem

Giới điều nết hạnh đoan trang

Đêm ngày thanh tịnh đợi duyên mãn bồn

3. Ðản Sanh

Lum Bi Ni thư thới tâm hồn

Dạo gót mây tay với long hoa

Tinh linh trời đất hiện ra

Ngôi sao vô tỷ Sĩ Đạt Ta giáng phàm

Tứ thiên vương quan tâm hầu hạ

Đại long vương phún nhả mưa sương

Chư tiên hoa rắc cúng dường

Ba cõi rúng động thanh dương chói lòa

Bảy bước đi liên tòa kết nụ

Chỉ đất trời thượng hạ tuyên ngôn

"Như Lai vô thượng chí tôn

Thân này kiếp chót vĩnh tồn vô sanh"

Khắp ba cõi chúng sinh hoan lạc

Chín tầng không thiên nhạc reo vang

Mở ra trang sử huy hoàng

Ngàn năm in nét bước chân vào đời

A Si Ta non xanh tu ẩn

Chợt động tâm chiêu cảm nguyên nhân

Vội dùng thần lực vượt ngàn

Xin gặp thánh ấu long nhan bái mừng

Trước thánh quân nghiêng lưng phủ phục

Chợt hoàng nhi đặt gót lên đầu

Đại tiên biết chuyện cơ mầu

Khóc cười rồi lại kính tâu sự tình

"Khóc là khóc thương mình bạc phận

Chẳng được nghe giáo huấn của Ngài

Mai sau thành bậc Như Lai

Tôn sư vô thượng bốn loài hàm ân"

"Cười là cười duyên phần sanh chúng

Triệu năm kia vốn chẳng có ai

Muôn loài thoát khổ được vui

Thấm nhuần chánh pháp trời người hân hoan"

4. Niên Thiếu

       Đức Ma Da viên toàn phước báu

Bảy ngày sau Đâu Suất hóa sanh

Giờ đây nụ điểm đầu cành

Nhờ tay kế mẫu viên thành thắng hoa

Thương thái tử hậu vận âu lo

Tịnh Phạn Vương lòng chẳng an vui

Sợ con từ bỏ ngai vàng

Sợ mai bóng xế bẽ bàng thâm cung

Tuổi vừa lớn hình dung tuấn tú

Mọi vinh hoa phú quý trưng bày

Cung vàng điện ngọc chói lòa

Đến đi nhung lụa gấm hoa sẵn dành

Vườn  ngự uyển sắc lành tú mậu

Màu cung môn tinh đẩu quang minh

Cung nga thế nữ diễm tình

Vũ ca dìu dặt cung nghinh tứ bề

Mười sáu tuổi kén tìm mỹ nữ

Nàng Da Du hàm tiếu sắc hương

Mây xanh phơi phới cung đường

Còn giăng tơ đỏ mà giương cánh thần

Từ nết hạnh tánh tâm vô lượng

Đến tài hoa thiên hướng khôn nghì

Nói năng cư xử kiêm toàn

Học hành tư cách khác gì phượng long

Vui cung cấm thong dong ngày tháng

Tuổi thanh xuân trong sáng hồn nhiên

Bốn mùa nhạc trổi tiên thiên

Ngày đêm hoan lạc vô ưu vô phiền

                                         Lầu tránh nóng muôn hoa nở rộ

Đình thanh lương trăng gió thanh tao

Sơn hào hải vị ngọt ngào

Lầu son gác tía thiên lao giữ gìn

5. Ðối Diện Thực Tại

Bình minh nọ trình tâu vương phụ

Ra hoàng môn ngự giá dạo chơi

Vua cha lòng dẫu y lời

Lệnh cho già bệnh kịp thời tránh xa

Chốn đô thành trầm hoa bái vọng
Khắp đế kinh dập dìu xinh tươi

Nam thanh nữ tú vui cười

Cửa nhà quang đãng người người hoan lạc

Lòng thái tử rộn ràng sung sướng

Cảnh thanh bình ví tưởng thiên cung

Cười vui xa giá thong dong

Muôn dân hạnh phúc thế này dám mong

Chợt cụ già răng long tóc bạc

Chân run run ngơ ngác bên đường

Lưng còng má hóp trơ xương

Thân hình tiều tụy mà thương não lòng

 Hôm sau nữa cửa đông bỏ lại

Ghé cửa nam gặp phải bệnh nhân

Phong cùi lở loét thương tâm

Tanh hôi ruồi nhặng bám đầy trên thân

Lòng ngao ngán cửa tây xa giá

Gặp tử thi xác rã thịt tan

Bọ dòi nhung nhúc mủ vàng

Ác cầm cắn xé kêu vang thảm sầu

Thấy khổ cảnh nghiêng đầu gạt lệ

Gẫm nhân hoàn chịu lẽ tử sinh

ốm đau già chết bên mình

Chẳng ai thoát khỏi khổ hình thường nhiên

 Bước hồi cung nặng triền ách phược

Đời thế ư hạnh phúc giả thôi

Bánh xe sinh tử quay hoài

Mù tăm vô định cõi người nào an

                6. Thoát Tục

Ra cửa bắc lòng đang chán nản

Gặp sa môn thanh thản đến gần

Đắp y mang bát thoát trần

Từ hòa nét mặt nhàn vân gót hài

Xe dừng lại chắp tay tham vấn

Hỏi căn nguyên ăn bận khác thường

Lý do độc bộ du phương

Bánh cơm bố thí bên đường là sao

Thầy khất sĩ khẽ chào khiêm tốn

Nhìn vương tôn nhu thuận đáp rằng

Xả ly ấy hạnh bần tăng

Cơm mười phương góp tín tâm mọi nhà

Lẽ sống chết bệnh già chi phối

Bận lòng chi muôn mối lợi danh

Xuất gia tìm ánh đạo vàng

Con đường bất tử Niết Bàn vô sanh

  Như hết bệnh mắt lành được sáng

Lòng Đạt Ta quang rạng như gương

Bấy lâu ngủ giấc mộng trường

Tu là giải thoát đế vương chẳng màng

Hăm chín tuổi cung vàng từ ly

Lìa thê nhi luyến ái bên lòng

Đêm cùng Sa Nặc ruổi rong

Vó câu Kiền Trắc vượt dòng Nô Ma

Cởi cẩm bào nhung hoa sang cả

Lìa gươm thiêng đoạn xả tóc xuân

Tóc gươm gói lại ân cần

Nhờ người tín bộc tấu trình phụ vương

                       Giữa rừng già tuyết sương đằng đẵng

Ăn trái chua củ đắng qua ngày

Đôi khi đọt lá rễ cây

Sá chi huyễn thể miễn dầy công phu

07. Tầm Ðạo

      

Ngọc trong đá dễ đâu tìm gặp

Biết ai người hội nhập lý chân

Ngược xuôi vạn nẻo xa gần

Cao nhân khó gặp Pháp môn nan cầu

Bỏ rừng thấp thâm u quyết chí

Vấn chân sư ẩn sĩ đã nhiều

Con đường giác ngộ cao siêu

Vẫn đang mù mịt bạt ngàn cô liêu

Rừng khổ hạnh sáu năm gian khổ

Quyết nhịn ăn nhịn thở xem sao

Bế môn tai óc đớn đau

Một hôm ngất lịm khác nào thây khô

Được sống lại may nhờ bát sữa

Sú Cha Ta tín nữ cúng dường

Lắng nghe sinh lực hồi lần

Nhận ra minh mẫn tinh thần xiết bao

 Đàn Đế Thích ngàn cao lay tỉnh

Xé mây xanh tuyệt đỉnh vang ngân

Chợt đâu một phím tơ trầm

Chợt đâu cao vút giữa vời đứt tung

Thiên tôn chủ ngỏ lời nhắc nhở

Đời tu hành giống tợ đàn kia

Quá căng dây sẽ đứt lìa

Quá chùng vô dụng chẳng vừa âm giai

Hai cực đoan kéo dài lầm lạc

Cũng chỉ là bất cập rỗng không

Đắm say lợi dưỡng giấc nồng

Cực hình khổ hạnh ngược dòng thánh lưu

Gẫm đến đây đèn mờ thoắt sáng

Nhìn trời cao quang đãng lạ thường

Từ nay trung đạo là đường

Định tâm thiền tuệ vầng dương giữa lòng

08. Ðắc Ðạo

       Bát khất thực thả sông trôi ngược
Chỉ dòng xanh nguyện ước nan nghì
Tham thiền dưới cội bồ đề
Quyết thành chánh giác lời thề trăng sao

Nhớ quá khứ tiền thân nhiều kiếp
Từng thời gian chi tiết đủ đầy
Từ cõi kia đến cõi này
Tuệ minh túc mạng chứng ngay canh đầu

Thấy sanh tử hiểu sâu duyên trước
Do nhân chi có được hôm nay
Hữu vi năng sở liền tay
Tử sanh thắng trí canh hai đắc thành

Rõ chân tướng ngọn ngành vạn pháp
Ðoạn vô minh kiết thằng ái chấp
Chính đây đạo cả vĩnh hằng
Từ nay lậu tận nguyện xưa vẹn toàn

***

Thành Phật quả sao mai vừa mọc
Bậc Ðại Hùng Chánh Giác tôn nghiêm
Ma vương sợ hãi ưu phiền
Ðịa cầu chuyển động chư thiên lạy mừng

Bảy tuần lễ hưởng an quả vị
Quán đạo mầu pháp lâu ngự trị
Thấy đời trần lao phiền lụy
Biết ai hiểu được thâm sâu đạo lành

Ðức nghiêm tôn phân vân do dự
Pháp vô sanh bất tử chân như
Chúng sanh chẳng đủ trí sâu
Khó thông lẽ đạo khó cầu huyền thâm

Ðấng Phạm Thiên Sá Ham Bá Tí
Nơi phạm cung cảm ý Thế Tôn
Lo toan mối đạo tồn vong
Thời gian tay duỗi thần thông hiện kề

9. Chuyển Pháp Luân

 Đại Phạm Thiên thương đời thống khổ

Đã trầm luân sinh tử quá lâu

Thỉnh Như Lai chuyển pháp mầu

Mắt người ít bụi được hầu thánh kinh

Như hoa sen xinh đẹp mùa hạ

Đóa vươn cao đóa lả mặt hồ

Đóa còn tận đáy bùn nhơ

Chúng sanh căn trí tỏ mờ khác nhau

Pháp vô thượng khổ cầu chi dễ

Thương nhơn thiên khác thể nghiêm từ

Mong Ngài ngự giá vân du

Vì đời chuyển pháp thiên thu hằng còn

Phật im lặng thuận lòng hứa khả

Vầng hào quang bát nhã lung linh

Nhắm vườn Lộc Giả ra đi

Khai duyên giải thoát xiển minh Phật thừa

 Khổ hạnh lâm xưa tình tri kỷ

Nhóm Trần Như liễu ngộ pháp môn

Lần đầu Phật chuyển Pháp luân

Thuyết minh tứ đế thâm sâu đạo lành

Đây là khổ đây nhân sanh khổ

Đây Niết Bàn vô khổ vô sanh

Đây đường bát chánh tinh anh

Móng nền giáo pháp hình thành từ đây

Rồi từ đó Như Lai hóa đạo

Bước chân thiêng lưu dấu khắp miền

Khi Trúc Lâm lúc Kỳ Viên

Thị thành cũng đến lâm tuyền cũng qua

                                        Hàng đệ tử dưới tòa bốn chúng

Vào Phật môn Thích chủng đồng nhiên

Xá Lợi Phất Mục Kiền Liên

Như Lai trưởng tử nối liền Pháp Vương

10. Ðộ Sanh

       Phật khuyến Tăng hoằng dương đạo cả

Hãy ra đi mỗi ngã một người

Vì lòng thương tưởng cho đời

Xiển minh chánh đạo ba thời toàn chân

Hồi cố hương đáp ân sinh dưỡng

Cả hoàng triều qui ngưỡng Phật Đà

Hàng hàng lớp lớp xuất gia

Cùng dòng Thích tử chung nhà tình thương

Đạo giải thoát không phân nam nữ

Cửa vô sanh chẳng lựa nghèo giàu

Lệ cùng mặn, máu cùng màu

Muôn sông rồi cũng chảy vào đại dương

Việc giáo-hóa nhiều đường nghịch thuận

Chuyện ghét thương vốn hẳn đương nhiên

Vĩnh hằng ánh đạo quang minh

Hạ nhiên thường tịnh nào vương bụi trần

                        Mỗi rạng đông Phật dùng thiên nhãn

Tìm độ người viên mãn duyên lành

Sáng ra khất thực trì bình

Buổi chiều thuyết pháp độ sanh hằng ngày

Vào buổi tối Như Lai huấn thị

Hàng xuất gia y chỉ tịnh tu

Canh khuya thiên chúng đến hầu

Phật ban pháp nhũ nhiệm mầu khai tâm

Thương chúng sanh mê lầm khổ nạn

Bốn lăm năm chẳng quản gian truân

Xa gần thành thị thôn lân

Nơi nơi lưu dấu bước chân Đại Từ

                                  Gióng trống pháp người mê chợt tỉnh

Uy pháp vương đại định ma quân

Chư thiên nhân loại hân hoan

Vị nguồn thánh thủy phiền toan nhạt mầu

11. Ðạo Tròn Duyên Mãn

                        Mắt lắm bụi rửa lâu cũng sáng

Người nghiệp dày cũng đặng giảm khinh

Chúng sanh dù lắm mê tình

Nhờ nghe chánh pháp cũng thành thiện nhân

Khi tuổi thọ bát tuần đã mãn

Đức Thế Tôn nhiếp quán tín duyên

Thâm sâu diệu pháp giáo truyền

Chúng sanh lãnh hội thực hành tinh chuyên

Nay bốn chúng hiểu rành nghĩa lý

Khéo thực hành y chỉ pháp môn

Khéo tuyên thuyết pháp chánh chơn

Khéo dùng biện giải dị đồng đả thông

Đã đến thời Thế Tôn xả thọ

Đại sự này công bố chúng Tăng

Tháng tư trăng sáng ngày rằm

Như Lai diệt độ tại thành Ma La

 Bữa cơm cuối Chun Đa dâng cúng

Phật lại cùng Tăng chúng ra đi

Bước chân in dấu Đại Bi

Nghĩ cho hậu tấn sá gì đường xa

Câu Thi Na phồn hoa muôn sắc

Rừng Sa La tỏa ngát thanh hương

Tín nhân hiến cúng y vàng

A  Nan hầu mặc mà lòng ngạc nhiên

Màu da Phật khiến y chợt tối

Ánh linh quang sáng chói lạ thường

Thế Tôn bi mẫn nói rằng

Màu da tỏa sắc hai lần mà thôi

                                            Một vào lúc Như Lai đại ngộ

Hai là khi diệt độ mãn phần

Đêm nay thời khắc đã gần

Như Lai đại bát Niết Bàn vô sanh

12. Viên Tịch

 Ngài A Nan khóc than bi lụy
Bậc Thượng Nhân Pháp Vương còn đâu
Vầng dương vụt tắt trên đầu
Trời cao sụp đổ, địa cầu chuyển rung.

Khẽ an ủi vô cùng bi mẫn
Ðức Thế Tôn căn dặn ít lời
Tử sinh định luật cõi đời
Có khi vui khổ có thời hợp tan

Pháp và Luật khuôn vàng trân quý
Chính là thầy tu học từ nay
Nghĩa văn giảng dạy phân minh
Tứ phần giải thoát đoạn dây kiết thằng

Trong Tăng chúng ai cần khuyến giáo
Có điểm nào lẽ đạo chưa thông
Pháp chi nghi ngại phân vân
Nên đem ra hỏi Thế Tôn chỉ bày

***

Ðã đến giờ Như Lai diệt độ
Mong các thầy suốt thông huệ tu
Ba lần cất giọng từ bi
Chúng Tăng im lặng tựa như tham thiền

Vào phút cuối Ngài khuyên đệ tử
Phải liễu tri đại sự tử sanh
Ngày đêm tu niệm tinh cần
Hữu vi tự tánh xưa nay vô thường

Song Long Thọ tàn lay hương ngát
Phật nằm nghiêng đầu hướng bắc phương
Uy nghi tư thế Sư vương
Liên thiền xuất nhập Thế Tôn Niết Bàn

Theo thể thức Chuyển Luân Ðại Ðế
Lễ trà tỳ di thể Như Lai
Hư không từng đợt thiên hoa
Vang ngân kinh nguyện lệ nhòa bi thương

13. Lời Kết

Lửa Tam muội tự nhiên hóa hiện

Xá Lợi châu miên viễn ngàn sau

Hằng bao thiên kỷ tôn xưng

Pháp thân bất diệt thâm sâu rạng ngời

Ngài ra đời tự thân giáo hạnh

Đức Thượng Tôn hiển thánh ai bì

Vầng trăng viên mãn trí bi

Xuất phàm một thuở sử ghi bối vàng

Pháp và Luật bốn ngàn tám vạn

Lời Thế Tôn ba tạng bảo lưu

Trải bao tuế nguyệt xuân thu

Cõi đời còn khổ chuông từ còn ngân

Chúng con nay bốn hàng hữu học

Nén tâm hương xưng tán Tôn Sư

Lời xưa vọng đến hôm nay

Nguyện noi theo gót Như Lai trọn lành

 Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

 Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

 Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

  Nguyện noi theo gót  Như Lai trọn lành

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

 Nam Mô Bổn Sư  Thích Ca Mâu Ni Phật

Nguyện noi theo gót Như Lai trọn lành

Nam Mô...