Hạnh Phúc

Kiểm kê hạnh phúc

Kiểm kê hạnh phúc

Tôi có đang hạnh phúc không? Lúc nào tôi cũng tự đặt ra cho mình câu hỏi như vậy. Thói quen so sánh là một điều tốt khi giúp mình nhận thức được yếu kém của bản thân để tiếp tục sửa đổi.

Nhưng có lẽ tôi đã sống chẳng biết trong bao lâu trong sự so sánh không đúng cách. Hoặc là tôi thấy mình thua kém, hoặc là tôi thấy tôi hơn người. Có lẽ vì bị nhốt trong hai luồng suy nghĩ đó, mà tôi chưa bao giờ nếm được mùi vị thật sự của hạnh phúc, của tự do, của niềm thảnh thơi không còn đố kị, tự ti, không tìm mọi cách được bằng người, hơn người. 

Cho đến khi tôi cứ mãi loay hoay, vùng vẫy để trở thành một cái gì đó, làm nên một việc trọng đại nào đó, giống như một người nào đó, tôi nhận ra rằng không gì hạnh phúc hơn là được làm chính mình. Những lớp vỏ ngụy tạo mà danh, lợi, quyền bính, sắc dục định hình, tôi muốn được nhìn cho rõ mặt. Tôi sử dụng nó bao nhiêu, lệ thuộc vào nó bao nhiêu, lợi dụng nó bao nhiêu để phục vụ cho mục đích cá nhân mình. Trong vô vàn những lời khen, tiếng thơm, những bộ quần áo đẹp, những hương thơm quyến rũ, những chức vụ mà mình đang đảm nhiệm, tất cả những điều đó đã tô vẻ ra con người xã hội của tôi ra sao. Tôi là ai, có những khả năng và yếu điểm gì. Tất cả những mối nghi hoặc đó tôi chỉ có thể trả lời khi biết trung thực với mình nhất. Ai đó đã nói rằng: nếu ta giỏi thì sẽ có người giỏi hơn, nếu ta thông minh thì cũng sẽ có người thông minh hơn ta, nhưng khi ta trung thực thì không ai trung thực bằng chính ta cả. 

Tôi đang học cách trung thực từng ngày, từng giờ với mình. Chỉ mới trung thực một ít thôi, một ít thôi, vậy mà tôi thấy có thật nhiều hạnh phúc rồi. Rất nhiều. Khi tôi trung thực, biết nhìn nhận những khả năng của mình, tôi bớt đi sự đố kỵ, tự ti. Khi tôi trung thực tôi đã có thêm rất nhiều những người bạn mới, thay vì là những đối thủ. Khi tôi trung thực tôi nhìn thấy rõ hơn con đường mình đang đi tới, không bị ảnh hưởng hay lôi cuốn bởi trào lưu, văn hóa ngoại lai nào. Khi tôi trung thực, tôi đã cống hiến mình cho cuộc đời, một cá thể độc lập và có hương sắc riêng. Khi tôi trung thực, những người xung quanh tôi bớt đi cầu kỳ, kiểu cách, dua nịnh, xã giao. Khi tôi trung thực, tôi khám phá thêm bao nhiêu vẻ đẹp nơi trái tim con người.

Đó là cái chân chất, thật thà; là cần mẫn, liêm chính; là những tâm hồn mỏng manh, hiền hậu; là cái giở giở ương ương, vụng về mà cũng thật dễ thương; là sự thẳng thắn chân tình, là sự giúp đỡ hồn nhiên mà không cần lý luận, tính toán… Trái tim con người đẹp lắm, đẹp vô cùng… nhưng vì bị che lấp bằng lòng tham, bằng cuồng vọng, sân si, tật đố, chúng ta đã không nhận ra nhau, nhìn thấy nhau, đi cùng nhau, mà chỉ mãi là những kẻ vô tình có mặt bên cạnh nhau giữa dòng đời. 

Tôi đang có một thân thể khỏe mạnh. Và hằng ngày, công việc chính của tôi là đánh máy, công việc nhiều người thấy nhàm chán nhưng với tôi, gõ trên đầu mỗi con chữ trên bàn phím, ý thức từng cử động của bàn tay, tốc độ gõ, những suy tư hiện đến khi gõ và nhận diện là cả một niềm thích thú, lạ lẫm. Có lẽ chẳng có công việc nào mang đến hạnh phúc cho mình, chỉ có chình mình tạo ra hạnh phúc cho công việc thôi. Tôi nghĩ vậy. Và bằng lòng. Và đóng vai hết mình vào công việc đó, công việc đánh máy, không gì khác cả. Tôi thấy thật thú vị. Những cái khác cũng sẽ y như vậy. Khổ đau do người ta không biết mình cần gì, muốn gì, mà cứ loay hoay để giống cái muốn của người khác. 

Hiện tại, cùng tuổi tôi nhiều người đang cố gắng kiếm nhiều tiền, đang rất bận rộn để xây dựng sự nghiệp, rồi lập quỹ tiết kiệm chuẩn bị cho tuổi già… thì ở nơi tôi sống đây, hằng ngày, tôi được tạo mọi điều kiện để sống cho hạnh phúc: những bữa cơm không vội vã, một khung cảnh yên bình, thanh mát cho những cuộc nhàn tản, ngắm nhìn những chú bồ câu, những búp sen mới nhú trong hồ. Nơi ở của tôi sạch sẽ thoáng mát yên tĩnh, phòng làm việc của tôi đầy đủ trang thiết bị cần thiết đủ để tôi không bị lạc hậu với thế giới bên ngoài. Những đồng nghiệp của tôi là những người con Phật ngoan hiền, biết nhân quả, sống có đạo lý, luôn sẵn lòng nâng đỡ tôi khi tôi gặp khó khăn. Đó là những người anh, người chị đã từng khổ đau với cuộc đời trong tình yêu, trong sự nghiệp, trong gia đình và đã vượt qua bằng niềm tin diệu kỳ, thiêng liêng nơi tình thương của Phật. 

Hiện tại, ba mẹ tôi đang rất khỏe mạnh và sống hạnh phúc. Mỗi lần gọi điện về nhà, nghe giọng mẹ tôi biết mẹ đang rất vui vì ngày càng thấy ba tôi thay đổi nhiều, thương vợ con, sống hết lòng với đạo pháp, giúp ích cho nhiều người, đặc biệt là tính gia trưởng và nóng nảy của ba giảm đi nhiều. Tôi cũng rất vui khi ba tôi dù không nói ra nhưng vẫn âm thầm dõi theo từng bước đi của tôi qua những lá thư mẹ kể, rằng ba vẫn hay đọc những bài viết của tôi, và gián tiếp qua những dòng thư của mẹ góp ý cho tôi những chỗ chưa hay. Có lẽ, tôi chưa nhận ra hết bao cái âm thầm giúp đỡ khác, không chỉ riêng ba, đang dạy tôi lớn khôn từng ngày.

Hiện tại, tôi đang ở cạnh một người bạn rất nhiều trung thực. Bạn ấy còn có rất nhiều niềm vui và lòng lạc quan sống. Bạn ấy có ý chí, nghị lực và niềm “hăm hở” sống với cuộc đời thật lạ và giàu có. Tôi đã cảm thấy rất vui, khỏe khoắn khi được ở bên cạnh bạn. 

Hiện tại, trong khi các bạn tôi đang loay hoay tìm chính mình khi trải qua rất nhiều công việc để nhận ra mình thuộc về nơi nào, thì tôi đang từng ngày bước đi trên con đường mình đã chọn. Một môi trường sống trong lành, đạo đức; được thân cận với những người bạn tốt, đã và đang đi trên con đường như tôi sẽ truyền bày lại cho tôi kinh nghiệm để tôi không sa lầy, rơi vào hầm hố; được hằng ngày lắng nghe lời chỉ dạy của những bậc tôn túc, làm tư lương cho hành trang trí tuệ để tôi có được sự định tĩnh tâm hồn trước những lẽ vô thường của cuộc đời không sớm thì muộn cũng sẽ đến như bệnh tật, sự già nua, cái chết – những nỗi sợ hãi mà con người vẫn thường trốn tránh.

Con đường tôi đang đi không có hình dáng cụ thể, để ai đó có thể nhìn, có thể thấy. Con đường ấy nối dài những bàn tay, làm dịu vị mặn của những giọt nước mắt khổ đau của kiếp người. Trong những giọt nước mắt ấy, có khổ đau của tôi, của ba mẹ tôi, của anh chị em tôi. Nếu có thể tả được cảm giác thanh thản và niềm vui sống khi hiểu được bản chất của khổ, con đường diệt khổ mà đức Phật chỉ dạy thì có lẽ chẳng còn con đường nào để tôi đi, bạn ạ. Chính những người bạn tôi, những người thân thương của tôi hay những người tôi vô tình gặp, khổ đau của họ đã cho tôi một con đường phía trước. Mãi mãi là thiên thu bất diệt cho một kiếp này, cho một khoảnh khắc này, khoảnh khắc sống và vui chơi trong nỗi khổ. Tìm đâu một mảnh tương lai xa xôi… 

Ngân hàng hạnh phúc là vô tận, chỉ cần tôi ngừng lại mọi tìm cầu, so sánh lôi thôi… Tôi mong là bạn cũng hãy làm một nhà kiểm toán dễ thương, không chỉ ngồi đếm hạnh phúc mình đang có mà còn thấy hạnh phúc ngay cả khi ngồi đếm. 

Cám ơn bạn đã lắng nghe tôi kể tất cả những niềm hạnh phúc của mình.

Hẹn gặp bạn trên con đường tôi đang đi.

Nguyên Tường

Thế nào là tình bạn tốt ?

Thế nào là tình bạn tốt ?

...Trong cuộc sống, gặp được bạn hiền, bạn tốt là một điều thật hiếm quý, giống như được ăn đào tiên trên trời, ngàn năm mới ra quả một lần. Bởi gặp được bạn hiền là chúng ta được thân cận bậc thiện tri thức, được mở tung cánh cửa tâm hồn đón nhận làn gió trong lành, mát dịu của chân trời tri thức mới, như được “tắm nước ao sen trước chùa”, cảm giác rất khoan khoái, dễ chịu...

Mỗi người trong chúng ta, từ khi sinh ra cho đến khi mất đi, nếu là người may mắn đều sẽ có rất nhiều cơ hội nhận được những tình cảm tốt đẹp ở cuộc đời. Trong đó không thể không nhắc đến tình cha mẹ mênh mông, cao vời, tình thầy sâu nặng, dạy dỗ ta nên người, hay tình yêu lứa đôi thơ mộng, đẹp tựa những đóa hồng. Bên cạnh những tình cảm thiêng liêng, cao đẹp ấy có một tình cảm rất đỗi bình dị và cao quý nhưng đôi khi vì quá quen thuộc, gần gũi mà chúng ta không nhận ra, đó là: tình bạn.

Đối với mỗi người, có được tiền tài, địa vị, sự nghiệp trong xã hội đã là một điều khó, nhưng để tìm được cho mình một người bạn tri kỉ có thể sẻ chia bao điều trong cuộc sống lại càng khó hơn. Ca dao có câu:

“Ra đi vừa gặp bạn hiền,
Cũng bằng ăn quả đào tiên trên trời.
Ra đi vừa gặp bạn quen,
Cũng bằng tắm nước ao sen trước chùa”

Trong cuộc sống, gặp được bạn hiền, bạn tốt là một điều thật hiếm quý, giống như được ăn đào tiên trên trời, ngàn năm mới ra quả một lần. Bởi gặp được bạn hiền là chúng ta được thân cận bậc thiện tri thức, được mở tung cánh cửa tâm hồn đón nhận làn gió trong lành, mát dịu của chân trời tri thức mới, như được “tắm nước ao sen trước chùa”, cảm giác rất khoan khoái, dễ chịu. Còn nhà Phật quan niệm, gặp được thiện tri thức là chúng ta phải gieo nhân duyên phước báu từ nhiều đời kiếp trước. Vậy thế nào là một tình bạn chân chính, và làm thế nào để chúng ta có thể tìm thấy người bạn đúng nghĩa. Trong kinh Hiền Nhân, đức Phật có nói về bốn cách kết bạn, đó là: kết bạn như hoa, kết bạn như cân, kết bạn như núi và kết bạn như đất. Thử tìm hiểu bốn cách kết bạn trên để rút ra những bài học bổ ích cho mình.

Thứ nhất là “kết bạn như hoa”. Đó là kiểu tình bạn chạy theo vật chất, lợi dụng lẫn nhau. Khi giàu sang thì tìm mọi cách để làm quen dựa dẫm, khi nghèo khó thì bỏ mặc như người xa lạ. Như đức Phật đã nói: “Khi một bông hoa còn tươi tốt thì giắt trên đầu nâng niu yêu quý, còn khô héo rồi thì vứt bỏ đi”. Tình bạn như thế thì không thể bền lâu. Vì vậy kinh Hiền Nhân cũng đã dạy: “Ở đời, có thịnh ắt có suy, có hợp ắt có tan, lành dữ vô thường, họa phúc đều do mình tự chuốc lấy. Kết bạn mà không bền chắc thì không nên thân”. 

Thứ hai là “kết bạn như cân”. Cân là vật dùng để đo lường. Kết bạn như cân là kiểu tình bạn đòi hỏi phải qua lại. Như đặc tính của cân, để vật nặng thì gục đầu xuống, vật nhẹ thì vổng đầu lên, cũng vậy, tình bạn này khi có qua lại thì cung kính nhau, không qua lại thì khi dễ nhau. 

Cả hai cách kết bạn này, chúng ta thấy rõ đều thiếu nhân thiếu nghĩa, đều không bền lâu. Vì vậy, chúng ta không nên kết bạn như hoa, như cân.

Thứ ba là “kết bạn như núi”. Núi là nơi có dồi dào nguồn thức ăn, nơi chim muông đến tụ hội, nương tựa để sinh sống và nhờ đó làm cho sự sống thêm đa dạng và phong phú hơn. Kết bạn như núi cũng được hiểu như thế, là tình bạn san sẻ, bồi đắp, bổ khuyết cho nhau. Khi giàu sang thì giúp đỡ lẫn nhau, khi nghèo khó thì cùng nhau vượt qua. Ví như một sinh viên đi học xa nhà, hàng tháng phải nhận tiền trợ cấp của gia đình để trang trải việc học cũng như sinh hoạt hằng ngày. Chẳng may một khi nào đó vì gia đình khó khăn hoặc phải đóng học phí, bạn phải chịu cảnh cơm tương mì gói hay nhịn đói, hoặc trường hợp xấu hơn nữa là mất chỗ trọ. Những lúc này nếu có người nào đó đến giúp đỡ bạn với tâm chân thành, vui vẻ thì cả hai đều được lợi ích riêng, người nhận giúp đỡ sẽ có được sự ấm cúng của tình bạn, có thể vượt qua những khó khăn để tiếp tục việc học, còn người giúp đỡ thì trong lòng sẽ luôn cảm thấy hạnh phúc và an lạc vì đã làm được một việc tốt. 

Cuối cùng là “kết bạn như đất”. Nhắc đến “đất” chúng ta sẽ liên tưởng đến một đức tính rất cần thiết đối với mỗi con người, đó là nhẫn nhịn. Vì sao đất được ví với hạnh nhẫn nhịn? Vì khi chúng ta đổ xuống đất những thứ dơ uế, bất tịnh, đất đều âm thầm chấp nhận và chịu đựng mà không một lời oán thán. Chúng ta hãy học hạnh nhẫn nhịn này của đất. 

Mặt khác, đất là nơi dung chứa sự sống, vì tất cả vạn vật trên trái đất này đều dựa vào đất mà sinh trưởng và phát triển. Tình bạn của Đinh Thị Bích Đào và Đặng Hồng Thủy đã được đăng trên báo Phụ Nữ là một điển hình. Bạn Thủy lúc nhỏ không may bị sốt rét ác tính nên sau đó bị liệt cả hai chân. Đến tuổi đi học, vì nhà nghèo không có tiền mua xe lăn cho Thủy đến trường, nên Đào là một người bạn thân đã tình nguyện cõng bạn mình đến trường trên quãng đường bốn cây số suốt chín năm trời. Đào đã cho chúng ta thấy một tình bạn thật cao cả, một ý chí phi thường, dám hy sinh bản thân, nhẫn nhịn chịu đựng, không quản ngại khó khăn cực nhọc để giúp đỡ bạn trong học tập cũng như sinh hoạt. Vì thế, đức Phật đã ví những tình bạn thiêng liêng, cao quý với đặc tính của đất, luôn kiên trì, nhẫn nại, âm thầm giúp đỡ, ủng hộ mà không bao giờ than phiền, hối tiếc.

Qua hai cách kết bạn trên, chúng ta thấy rằng tình bạn chân chính là tình bạn luôn có sự chân thành, biết động viên, khuyến khích, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ mà không vì một mục đích riêng tư nào khác, biết đồng cam cộng khổ, ngọt bùi gian khó có nhau. Ví như khi chúng ta giàu sang mà bạn còn đang nghèo khó thì chúng ta sẽ tạo điều kiện cho bạn mình vươn lên, hay những lúc bạn có nỗi khổ niềm đau thì chúng ta hãy là người tháo gỡ, động viên, chia sẻ. 

Manzoni có câu nói: “Một trong những hạnh phúc lớn nhất của cuộc đời là tình bạn và một trong những hạnh phúc lớn nhất của tình bạn là có người để gửi gắm một bí mật, một tâm sự”. Người bạn chân chính là người không chỉ đến khi bạn vui, lúc bạn thành công mà là người không bỏ bạn khi bạn gặp chuyện buồn, lúc bạn lâm nguy hay thất bại. Là người biết khích lệ, động viên khi bạn đang vươn lên, biết mừng vui khi bạn hạnh phúc, biết bật khóc sẻ chia khi bạn đau buồn, biết tìm đến khi bạn cô đơn. Là người mà dù không gặp nhưng bạn luôn thấy ấm lòng mỗi khi nghĩ đến. Người bạn chân chính thì chẳng bao giờ ngần ngại khi phải nói ra sự thật, luôn luôn thẳng thắn nhưng sẽ không làm cho bạn bị tổn thương. Và người bạn chân chính sẽ luôn luôn ngự trị trong trái tim bạn.

Ông bà ta có câu: “Lấy lửa thử vàng”, còn chúng ta có thể lấy lúc gian nan, khó khăn để tìm cho mình một tình bạn chân chính. Như ngạn ngữ nước ngoài cũng đã nói: “Trong giàu sang bạn bè biết ta, trong gian nan ta hiểu bạn bè”. Chính trong những lúc khó khăn, hoạn nạn ta mới có thể nhận ra đâu là tình bạn chung thuỷ, đích thực, có thể giúp ta vượt qua bao chông gai, thử thách. Không hạnh phúc nào mà không trải qua đắng cay, cũng vậy, “tình bạn thật sự” không thể tồn tại nếu không qua đào luyện trong gian nan, thử thách, nếu thiếu đi sự chân thành. Mỗi người chúng ta hãy giữ gìn những phẩm chất tốt đẹp này, không bao giờ thay lòng đổi dạ. 

Vì vậy, chúng ta hãy tìm cho mình một tình bạn chân chính như lời Phật đã dạy, hãy lấy tâm trạng của bạn làm tâm trạng của mình, suy nghĩ của bạn làm suy nghĩ của mình, hành động việc làm của “bạn” làm hành động của chính mình… Hay hãy tự xem mình như chiếc chìa khóa và hãy mở cánh cửa vào tâm hồn bạn. Nếu làm được điều này, hai bên sẽ hiểu nhau hơn, đi đến cùng một quan điểm, một tư tưởng, một ý nghĩ. Như tình bạn của Bá Nha và Tử Kỳ. Bá Nha là con nhà giàu, chơi đàn giỏi, còn Tử Kỳ tuy nghèo khó nhưng lại hiểu được tiếng đàn của Bá Nha, vì thế hai người chơi với nhau rất thân. Chẳng may Tử Kỳ mất sớm, biết được tin Bá Nha vô cùng buồn bã, từ quan về quê phụng dưỡng cha mẹ thay cho Tử Kỳ, sau đó đập vỡ cây đàn, không chơi nữa vì cho rằng ngoài Tử Kỳ không ai có thể hiểu được tiếng đàn của mình. 

Hơn nữa khi tìm được cho mình một tình bạn chân chính, tình bạn ấy sẽ giúp chúng ta tu học được tiến bộ hơn, mọi niềm đau dường như cũng sẽ nhẹ nhàng hơn, những suy nghĩ cảm xúc dễ dàng được bày tỏ, những kế hoạch cho tương lai được sẻ chia, và những hy vọng ước mơ sẽ tìm thấy cho mình được sự cổ vũ cần thiết. Có như thế thì tình bạn này sẽ không còn là tình bạn bình thường nữa mà đã tạo nên một nhân cách lớn, một hình ảnh đẹp trong xã hội ngày nay.
Nhưng để nuôi dưỡng, xây dựng tình bạn, chúng ta không chỉ đòi hỏi những phẩm chất tốt đẹp từ bạn mình mà trước hết chính ta hãy luôn tu sửa, trau dồi phẩm hạnh để trở thành một người có nhân cách, xứng đáng là một người bạn tốt. Khi đó ta có thể sẽ là tấm gương cho bạn và giúp chính mình ngày một hoàn thiện hơn. Sẽ không có một tình bạn dài lâu nếu chúng ta không thể tha thứ cho nhau những lỗi lầm nho nhỏ.

Nếu đời người được ví như một bản trường ca, thì những người bạn tốt xung quanh ta là những nốt trầm bổng du dương để bản trường ca ấy ngày càng hay hơn, ý nghĩa hơn, góp thêm chút hương sắc giữa đời sống đầy ô trược của thế giới Ta-bà này. Nhân nào quả đó, gieo nhân ắt sẽ gặt quả, chúng ta sẽ gặt hái những bông hoa của niềm vui hạnh phúc nếu biết gieo những hạt giống chân thành, thủy chung của tình bạn. Qua những lời Phật dạy từ bốn cách kết bạn và sự nỗ lực sửa đổi của bản thân, hy vọng tất cả chúng ta sẽ sớm tìm được cho mình tình bạn chân chính ấy.

Tâm Lực